Będąc nauczycielem, masz przed sobą pewną ścieżkę kariery. Awans zawodowy nauczyciela można uzyskać poprzez spełnienie określonych wymagań i procedur w danym systemie edukacji. Oto ogólne kroki, które mogą pomóc w zdobyciu awansu zawodowego.
Awans zawodowy nauczyciela jest silnie uregulowany prawnie w Polsce. Pedagodzy nie mogą otrzymać podwyżki i wyższego stanowiska jak przedstawiciele innych zawodów. Warunki awansu określa tzw. Karta Nauczyciela – warto wiedzieć, że od 2022 roku obowiązują inne zasady. Więcej na ten temat dowiesz się z tekstu poniżej.
Awans zawodowy nauczyciela 2022 – Karta Nauczyciela
W Polsce przepisy o awansie zawodowym nauczycieli obowiązują od 2000 roku i zostały uregulowane w Karcie Nauczyciela. Ścieżka kariery w szkołach publicznych obejmuje cztery stopnie:
- nauczyciel stażysta,
- nauczyciel kontraktowy,
- nauczyciel mianowany,
- nauczyciel dyplomowany.
Wszystkie stopnie awansu wymagają spełnienia różnych wymagań, a także zdania egzaminu przed komisją kwalifikacyjną.
Jak dokładnie wygląda awans na poszczególne stopnie zawodowe nauczyciela?
Awans nauczyciela stażysty. Nauczyciel nowo zatrudniony w szkole publicznej otrzymuje bardziej doświadczonego opiekuna oraz stopień stażysty na co najmniej rok. Potem może ubiegać się o awans na nauczyciela kontraktowego. Do jego obowiązków należy realizacja własnego programu rozwoju zawodowego, na który musi wydać akceptację dyrektor placówki. Jeżeli otrzyma ocenę pozytywną od dyrektora, może ubiegać się o awans zawodowy na nauczyciela kontraktowego.
Awans nauczyciela kontraktowego. Zanim nauczyciel stażysta uzyska awans, czeka go dodatkowe 9 miesięcy pracy i nadal ma opiekuna. Poza tym musi spełnić konkretne wymagania, które znajdują się w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej. Jest to między innymi:
- umiejętność prowadzenia zajęć, by zapewnić realizację statutowych zadań szkoły, w tym podstawy programowej,
- znajomość przepisów prawa odnoszących się do organizacji, zasad i zadań funkcjonowania szkoły,
- umiejętność rozpoznawania potrzeb uczniów, znajomość ich środowiska,
- umiejętność korzystania z wiedzy z zakresu psychologii, dydaktyki i pedagogiki,
- umiejętność wykorzystania umiejętności i wiedzy zdobytych w czasie doskonalenia zawodowego
- umiejętność korzystania z narzędzi multimedialnych i informatycznych,
- umiejętność współpracy ze środowiskiem lokalnym.
Gdy otrzyma pozytywną ocenę od dyrektora szkoły, składa wniosek o rozpoczęcie postępowania kwalifikacyjnego i pozostaje mu zdać egzamin.
Awans na nauczyciela mianowanego. Staż trwa dłużej, bo 2 lata i 9 miesięcy. Nauczyciel kontraktowy musi zaplanować rozwój zawodowy i uzgodnić go z dyrektorem szkoły.
Aby dostać awans, musi spełnić szereg wymagań – są to między innymi:
- umiejętność rozpoznawania potrzeb uczniów i uwzględniania ich w pracy dydaktycznej i wychowawczej,
- umiejętność wykorzystania metod aktywizujących ucznia,
- umiejętność identyfikowania współczesnych problemów społecznych i cywilizacyjnych,
- umiejętność ewaluacji swojej pracy i doskonalenie warsztatu,
- umiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami,
- uwzględnianie problematyki środowiska lokalnego,
- umiejętność posługiwania się przepisami prawa.
Nauczycieli ubiegających się o awans ocenia dyrektor szkoły i organ zarządzający placówką. Kolejny krok to rozmowa egzaminacyjna przed specjalnie powołaną komisją.
Awans zawodowy nauczyciela dyplomowanego. Staż także trwa 2 lata i 9 miesięcy. Plan rozwoju zawodowego nauczyciel ustala sam.
Wymagania do awansu:
- umiejętność stosowania metod aktywizujących ucznia,
- umiejętność korzystania z narzędzi multimedialnych i informatycznych,
- poszerzenie zakresu działań szkoły, m.in. mających wpływ na realizację zadań dydaktycznych, opiekuńczych i kwestie wychowawcze,
- umiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem.
Dodatkowo kandydaci muszą wykonać minimum dwa zadania z poniższych:
- opracowanie i publikacja z zakresu oświaty lub rozwoju dziecka w czasopiśmie branżowym (dozwolona jest też inna forma publikacji „zwartej”),
- zdobycie umiejętności posługiwania się językiem obcym na poziomie podstawowym (w przypadku nauczycieli języków obcych – drugim językiem obcym),
- opracowanie programu lub innych działań dydaktycznych lub innych związanych z edukacją lub wychowywaniem, głównie z myślą o uczniach ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi,
- pełnienie roli opiekuna stażu, praktyk, nauczyciela-doradcy metodycznego, koordynatora projektu czy wolontariatu, egzaminatora okręgowej komisji egzaminacyjnej lub innej.
Kolejny krok to złożenie wniosku o wszczęcie postępowania egzaminacyjnego i rozmowa kwalifikacyjna na stopień nauczyciela dyplomowanego.
